تاریخچه اختراع دوربین و فیلمبرداری

امروزه پیشرفت در حوزه ی رسانه و فیلم سازی مدیون اختراع دوربین است که خود دارای تاریخچه است.  در پسِ هنر تصاویر متحرک، فناوری وجود دارد که ریشه آن به اواخر قرن نوزدهم برمی‌گردد.

فیلمسازی و فیلمبرداری بدون اختراع دوربین فیلمبرداری نمی توانستند وجود داشته باشند. جان بخشیدن به اتفاق ها و رویدادهایی که مردم همه روزه در اطراف خود میدیدند و می شنیدند بر روی پرده ی سینما مهم ترین اتفاقی بود که دوربین های فیلم برداری در تاریخ رقم زدند و ارزش بیشتری بر این اتفاق ها بخشیدند.

روند تکاملی اختراع دوربین

تقریبا در حدود قرن 10 و 11 بود که دانشمندان و پژوهشگران مختلف که از جمله آن ها که میتوان به ابن هیثم (دانشمند مسلمان)اشاره کرد به امکان عبور نور از یک روزنه باریک (به ترتیبی که یک منظره یا صحنه خارجی روی یک سطح داخلی منعکس شود)پی بردند. مطالعه ی ستارگان از اولین کاربردهای این تکنیک بود.

 

2- در قرن 16 میلادی لئوناردو داوینچی هنرمند و مبتکر ایتالیایی مفهوم اتاق تاریک را برای بررسی و مطالعه روی بازتاب نور و ایجاد پرسپکتیو در تابلوی نقاشی استفاده کرد. اتاق تاریک داوینچی اساس دوربین های عکاسی و فیلمبرداری است اما از مشکلات این دوربین ساده میتوان به کم بودن نور، وضوح نداشتن تصویر، بزرگ بودن اتاق و بزرگ بودن ابعاد تصویر از عمده ترین مشکلات این ابزار بود،همچنین مهم ترین سهم داوینچی در تکامل تصویر عکاسی، ارائه نظراتی در مورد نحوه‌ی کاربرد دوربین(Camera) در مقایسه با عملکرد و ساختمان چشم انسان است.

 

3- در اوایل قرن 19 «پیتر مارک راجت» پزشک انگلیسی تحقیقات خود را به عنوان «قانون یا اصل دوام نور در چشم درمورد اشیای متحرک»ارائه داد؛ بدین معنی که چشم انسان تصاویری را که با فاصله زمانی کم در مقابلش قرار میگیرد بصورت پیوسته می بیند.حال اگر این تصاویر مجموعه عکس هایی باشد که از لحظات مختلف یک حرکت گرفته شده باشد، چشم آن ها را بصورت تصاویر متحرک می بیند. 

4- اختراع توماتروپ 

یک سال پس از آن «آیرتون پاری»،« توماتروپ» را اختراع کرد. توماتروپ یک مقوای دایره ای شکل است که در یک طرف آن تصویر پرنده و در طرف دیگر تصویر یک قفس نقاشی شده است، وقتی که این دایره‌ی مقوایی با نخ‌هایی که به دو طرف آن متصل بوده چرخانده می شد به نظر می رسید که دو تصویر روی هم افتاده اند و پرنده در قفس دیده می‌شد. 

5- فناکیس توسکوپ

در اواخر سال 1832 بود که یک فیزیکدان بلژیکی«ژوزف پلاتو» دستگاهی به نام «فناکیس توسکوپ» را اختراع کرد.

این دستگاه،حلقه‌ی مقوایی چرخانی بود که روی آن چند تصویر از مراحل مختلف یک حرکت خاص مثلاً (حرکت دویدن) نقاشی شده بود. به این تصاویر از طریق یک آینه و از درون شکاف عمودی در استوانه چرخان دستگاه نگاه می‌شد و در نتیجه صحنه متحرک به نظر می‌رسید. این وسیله خود الهام بخش اختراع دیگری شد به نام زئوتروپ (چرخ زندگی) ساخته‌ی ((ویلیام ترنر)).

6- در دهه ۱۸۳۰ ضبط تصویر از طریق عکس‌برداری روی صفحات فلزی توسط «ژوزف نیسه‌فور نیپس» و «لوئی داگر» امکان‌پذیر شد.

فاکس تالبوت اولین کسی بود که توانست عکس یا تصویر را به صورت مثبت «پزیتیو» روی کاغذ چاپ کند.

پس از تالبوت عکاس آمریکایی «ادوارد میبریچ» با نصب یک ردیف دوربین عکاسی در میدان اسب سواری موفق به عکس برداری از تاخت اسب شد. 

7- تفنگ عکاسی

تفنگ عکاسی ایده‌ی بعدی در تکامل دوربین عکاسی بود که اختراع شد.«اتیل ژون ماری» مخترع فرانسوی تفنگ عکاسی را اختراع کرد (دلیل این نامگذاری شکل ساختاری دوربین بود که شببیه به تفنگ ساخته شده بود.) این دوربین می توانست روی صفحات مدور چرخان فلزی که لایه‌ی موادعکاسی و حساس به نور روی آن مالیده شده بود، در هر ثانیه 8 عکس بگیرد. 

-

 

8- جورج ایستمن در آمریکا فیلم کداک را به صورت نوارهای قابل انعطاف و به شکل حلقه به بازار عکاسی ارائه کرد. او موفق شد لایه حساس به نور فیلم عکاسی «امولسیون» را که روی نواری از جنس سلولوئید شفاف مالیده بود،به عنوان اختراع انحصاری خود به ثبت برساند.

 

9- ادیسون دست از تلاش برنداشت و بالاخره بعد از چند سال و در ۱۸۸۹ میلادی بعد از مطالعات و تجربیات محققان طی سالیان متمادی سرانجام به همراه دستیارش «دیکسن» در آزمایشگاه خود دوربینی به نام «کینتوگراف» ساختند که در آن از حلقه فیلم ۳۵ میلیمتری دندانه دار «جورج ایستمن کداک» برای فیلمبرداری استفاده شد. بدین سان اولین تصاویر متحرک فیلمبرداری شد.

 کینتوگراف قادر به پخش تصاویر هم بود ولی مانند کینه توسکوپ وزن زیادی داشت و غیر قابل حمل بود،اما همین دستگاه این امکان را فراهم آورد تا تصاویر متحرک بسیار کوتاهی ساخته شود.

 

10- بالاخره در سال 1895میلادی،«برادران لومیر»،«سینماتوگراف» را اختراع کردند که اولین دوربین واقعی سینما به حساب می آید. سینماتوگراف پنج کیلو وزن داشت و با کمی تغییر علاوه بر فیلمبرداری، به عنوان لابراتوار(ظهور و چاپ فیلم) و دستگاه پخش(آپارات) هم قابل استفاده بود. 

،،برای اینکه در عصر کنونی قادر به ثبت تمام لحظات زندگی باشیم یک سیر تکاملی طولانی برای ساخت و اختراع دوربیین ها فلیمبرداری و عکاسی طی شده است،،

کینتوگراف

اولین دوربین فیلمبرداری کینتوگراف نام داشت. این اولین دوربینی بود که بر روی یک نوار متحرک از فیلم عکس می‌گرفت. در کینتوسکوپ (دستگاه اولیه نمایش تصویر متحرک) و کینتوگراف ادیسون، از فیلم سلولوییدی استفاده شد که توسط جورج ایستمن در سال ۱۸۸۹ اختراع شد. این فیلم ۳۵ میلیمتری بود، دقیقاً مانند آنچه امروز استفاده می‌کنیم؛ اما این فیلم‌ها هرگز پروجکت نشدند و تنها یکبار از طریق یک روزنه نشان داده شدند.  

کینتوسکوپ

کینتوسکوپ (Kinetoscope ) صنعت فیلم برداری را راه اندازی کرد، اما محدودیت‌های فنی آن را برای ارائه، نامناسب ساخت. طبق دانشنامه بریتانیکا، شکافی درمقابل تصویر، اثر استروبوسکوپی را ایجاد می‌کند. در کینتوسکوپ، فیلم با سرعت ۴۰ فریم در ثانیه حرکت می‌کند و یک شکاف در چرخ شاتر با قطر ۱۰ اینچ، فیلم عکاسی را در معرض نور قرار می‌دهد. روشنایی توسط یک لامپ برقی که مستقیماً در زیر فیلم قرار گرفته فراهم می‌شود. فیلم از روی قرقره‌ها عبور کرده و انتهای آن به هم متصل شده و یک حلقه مداوم ایجاد می‌کند. این حلقه در ابتدا ۲۵ تا ۳۰ فوت طول داشت، اما بعداً تقریباً به ۵۰ فوت افزایش یافت. یک موتور جریان مستقیم که توسط باتری ذخیره سازی ادیسون تغذیه می‌شود، فیلم را با سرعت یکنواخت جابجا می‌کند. 

 

اولین فیلم ساخته شده در تاریخ سینما: 

برادران لومیر و توماس ادیسون اغلب به عنوان پیشگامان صنعت سینما و فیلمسازی در نظر گرفته می شوند. اما مدت های قبل از اینکه این سه نفر به خاطر شروع صنعت سینما به رسمیت شناخته شوند، یک مخترع فرانسوی موفق به ضبط اولین فیلم تاریخ شد. در ۱۴ اکتبر ۱۸۸۸، لویی لو پرنس فیلمی از خانواده اش در باغچه خانه ای در لیدز، انگلیس گرفت. این فیلم که اکنون Roundhay Garden Scene نام دارد و در آن آدولف پسر لویی و پدر و مادر زن او سارا و ژوزف ویتلی و زنی به نام آنی هارتلی حضور دارد و از دوستان لویی و همسرش است، اولین فیلم تاریخ سینما به شمار می آید.

 اولین استودیوی فیلم سازی در آمریکا

در اوایل دهه ۱۸۹۰ میلادی، توماس ادیسون یک استودیو فیلمسازی در وست اورینج، نیوجرسی تاسیس کرده و به خاطر شباهتش به ایستگاه های پلیس آن زمان، آن را Black Maria Studio نامید. این استودیو اولین استودیو فیلمسازی ایالات متحده و شاید کل جهان باشد. این استودیو دارای سقفی بود که می شد آن را کنار زده و از نور خورشید برای روشنایی فیلم استفاده کرد و زیر آن نیز اهرمی قابل تنظیم بود که با توجه به زاویه خورشید، می توانستید موقعیت آن را تغییر داده و با زاویه تابش خورشید تنظیم کرد.

 ورود نخستین دوربین فیلمبرداری به ایران: 

نخستین دوربین فیلم‌برداری در زمان مظفرالدین‌شاه به ایران آمد.در سفرنامه مبارکه مظفرالدین شاه آمده است که شاه روز یکشنبه 17 تیر ماه 1279 به اتاق میرزا ابراهیم خان عکاسباشی به تماشای دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته و پس از تماشا به عکاسباشی دستور ابتیاع همه دستگاه های مربوط به آن را داده است. حدود یک ماه بعد از اولین دیدار مظفرالدین شاه با سینما در سه شنبه 23 مرداد ماه 1279، در شهر اوستاند در ساحل بلژیک، جشن عید گل برگزار می شود و میرزا ابراهیم عکاسباشی مشغول عکس سینموفتوگراف اندازی از شاه است. بدین ترتیب بانی ورود اولین دوربین فیلمبرداری و نمایش فیلم، مظفرالدین شاه است و اولین فیلمبردار ایرانی نیز میرزا ابراهیم خان عکاسباشی محسوب می شود.

دوربینی که میرزا ابراهیم عکاسباشی از آن استفاده می کرد، دوربین مدل گومون بود. این دوربین را هنری ساوج لندر جهانگرد انگلیسی نیز در بازدید از قصر گلستان در سال 1280 مشاهده کرده است. 

 پیامد‌های اختراع دوربین سینما:

این اختراع به مخترعان فرانسوی لوئیس و آگوست لومیر الهام بخشید تا وسیله‌ای با نام سینماتوگراف، را اختراع کنند. سینماتوگراف، وسیله‌ای بود که هم به عنوان دوربین فیلمبرداری و هم به عنوان دستگاه نمایش فیلم و پروژکتور به کار می‌رفت. این اختراع به مخاطبان زیادی امکان دیدن فیلم را می‌داد. 

بدون شک دوربین فلیم برداری یکی از مهم ترین اختراعات تاریخ بشر بوده است. تمامی کارهای روزمره ی ما به نوعی با این اختراع مهم در ارتباط است و در حال ثبت خاطرات ما هستند چه خوب و چه بد.  شاید اگر از تاریخ یک اختراع مهم مطلع بشیم بتوانیم ارزش واقعی آن را درک کنیم و آن گونه که باید آن را بشناسیم و از آن استفاده کنیم.